Przewodnik, w którym właśnie się znajdujesz, jest w całości poświęcony jeździectwu. Zawarte w nim informacje przydadzą Ci się szczególnie jeśli w prawdziwym życiu nie jeździsz konno lub dopiero zaczynasz swoją przygodę z jeździectwem. Nie są one jednak niezbędne do gry na forum - możesz się z nimi zapoznać w międzyczasie. W przystępny sposób postaramy się wyjaśnić Ci wszystkie zawiłe pojęcia, “nauczyć jazdy” i przy okazji trochę opowiedzieć o tym, jak wygląda jeździectwo w Anglii.
Jeśli chcesz o coś dopytać, albo nie znalazł*ś tego, czego szukał*ś - wbijaj na kanał #zapytaj-o-konie na naszym Discordzie lub zapytaj kogoś z Administracji!
Uwaga! Treści zawarte w tym poradniku należy traktować z przymrużeniem oka - zostały stworzone na potrzeby gry, czyli przedstawione w bardzo uproszczony sposób, nie zostały napisane przez profesjonalistów i absolutnie nie mogą zastąpić wiedzy, jaką może przekazać Instruktor i Trener w prawdziwym życiu. ✌️
Jazda konna, a konkretnie wyścigi konne, znajduje się pośród dziesięciu najpopularniejszych sportów w Anglii. Nikogo nie powinno to dziwić, biorąc pod uwagę fakt, że w Anglii konie są obecne niemalże wszędzie – nawet w zatłoczonym Londynie znajdują się specjalnie wydzielone pasy dla osób poruszających się wierzchem. Mówi się, że prawie każdy Brytyjczyk ma w swojej rodzinie kogoś, kto jeździł lub wciąż jeździ konno. Miłość do koni często jest przekazywana z pokolenia na pokolenie, a duża dostępność ośrodków jeździeckich sprzyja pielęgnowaniu tej pięknej pasji.
Jest to sport obecny we wszystkich kręgach. Uznanie znalazł nawet w rodzinie królewskiej - królowa Elżbieta II do dzisiaj zasiada na końskim grzbiecie, ma własną hodowlę fell pony i parę stajni. Jej zmarły mąż, książę Filip, także kochał konie – nie tylko jeździł konno, ale też startował z sukcesami w powożeniu i ściśle współpracował z FEI. W 1975 roku odwiedził nawet hipodrom w Sopocie, gdzie wystartował w zawodach.
Istnieją także specjalne oddziały Brytyjskiej Gwardii Królewskiej, które poruszają się konno. Kawaleria w pełnym umundurowaniu na doskonale wyszkolonych, karych koniach, to widok, który trudno zapomnieć. Konie znalazły też swoje miejsce w policji – są wykorzystywane przede wszystkim do codziennych patroli, rozganiania zamieszek czy pilnowania porządku podczas masowych imprez.
Na terenie Anglii działa wiele organizacji związanych z jeździectwem i końmi, ale na szczególną uwagę zasługuje British Horse Society – charytatywna organizacja, która ma największy udział w popularyzacji tego sportu wśród Brytyjczyków. Między innymi zajmuje się organizacją kursów przygotowujących do wykonywania wybranego zawodu związanego z jeździectwem lub przygotowaniem do wejścia w sport. Ilość i różnorodność zawodów organizowanych w Anglii sprawia, że każdy może spróbować swoich sił w sporcie, niezależnie od tego, jakiego posiada konia i jakie ma doświadczenie.
Nie trzeba być bogatym, żeby posiadać konia w Anglii – wszystko zależy od tego, jakiego konia kupimy, w jakiej stajni będziemy go trzymać i jakie plany z nim wiążemy. Warto jednak pamiętać o tym, że koszty leczenia są tu szczególnie wysokie, i z tego względu warto pomyśleć wcześniej o ubezpieczeniu swojego kopytnego.
W Anglii wyróżnia się trzy rodzaje stajni – DIY, part-livery oraz full-livery. Stajnia DIY, jak sama nazwa wskazuje, polega na tym, że właściciel konia dba o wszystko sam, począwszy od sprzątania, skończywszy na karmieniu. Jest to najtańsza, ale najbardziej wymagająca opcja utrzymania konia. Stajnia part-livery to taka, w której przez część dni tygodnia opiekę pełni personel stajni, a w pozostałe – właściciel konia. Natomiast w stajni full-livery właściciel konia nie musi się o nic martwić, bo o wszystko zadba obsługa stajni.
Zwyczaje związane z utrzymaniem koni oczywiście różnią się między stajniami, ale większość pensjonatów optuje za tym, by konie spędzały jak najwięcej czasu na dworze. Co ciekawe, Anglicy mają obsesję na punkcie derkowania koni – nikogo tam nie dziwi grubo ubrany koń przy 10 stopniach na plusie. Jest to zupełnie normalna i często spotykana praktyka. Za to trudno tam znaleźć stajnię, która karmi konie owsem – praktycznie wszędzie karmi się konie wyłącznie gotowymi paszami i mieszankami.
Zwyczaje treningowe także się różnią między stajniami. W rekreacyjnych stajniach często spotyka się niemal całkowite pominięcie stępa na początku i końcu jazdy oraz natychmiastowe przejście do galopu i skoków. Nauka jazdy odbywa się przede wszystkim w zastępach. Z kolei w profesjonalnych, sportowych stajniach – takich, jaką w założeniu jest nasz Orchard – rzeczywistość prezentuje się inaczej. Najlepsze ośrodki dysponują wspaniałą infrastrukturą: paroma parkurami i czworobokami, co pozwala na sprawną organizację dużych zawodów lub prywatnym lasem pozwalającym na treningi crossowe. W takich stajniach jeźdźcy zwykle wiedzą, jak powinien wyglądać trening i prawidłowa opieka nad koniem, co jest zasługą dostępu do wybitnych fachowców. W końcu to z Anglii wywodzą się największe sławy jeździectwa.
Jeśli chodzi o jazdę w terenie, to Anglicy dzielą się na dwa obozy – jedni jeżdżą tylko na „stępo-kłusa” po okolicznych asfaltowych drogach, a drudzy nieustraszenie galopują po łąkach i lasach, pokonując powalone drzewa, żywopłoty i płoty. Decyduje o tym przede wszystkim położenie stajni – większość z nich po prostu nie ma dostępu do niczego poza asfaltowymi drogami. Jest to jednak w pełni bezpieczne, ponieważ angielscy kierowcy wykazują się dużym zrozumieniem i kulturą wobec jeźdźców.
Najpopularniejszą dyscypliną jeździecką w Anglii są wyścigi. To sport, który tuż po piłce nożnej rocznie przyciąga najwięcej widzów. Poza adrenaliną i ogromnymi pieniędzmi ulokowanymi w tym biznesie, odpowiadają za to również czynniki kulturowe. To idealne miejsce towarzyskich spotkań, a także... na pochwalanie się swoją kreacją. Tradycją stało się ubieranie ekstrawaganckich kapeluszy i strojów podczas gonitw, zwłaszcza tych organizowanych na Royal Ascot, najbardziej prestiżowym torze wyścigowym w Anglii, na której często gości rodzina królewska. Zresztą nie bez powodu - konie wyścigowe były częstym podarunkiem dla rodzin królewskich, a angielscy monarchowie niezmiennie mieli do nich słabość. Henryk VIII i Karol I ustanowili prawa hodowlane, ujednolicili zasady i utrwalili znaczenie tego sportu w dziedzictwie narodowym Anglii, a królowa Elżbieta posiadała parę aktywnie startujących wyścigowych koni.
Na tym obrazku zobaczysz, jak wygląda podstawowy sprzęt jeździekci.
Piramida ujeżdżeniowa/skala wyszkolenia to uznany na całym świecie system szkolenia koni, składający się z sześciu poniższych elementów: rytmu, rozluźnienia, kontaktu, impulsu, wyprostowania oraz zebrania. Wprowadzane na przestrzeni lat elementy pozwalają na unikanie przeciążeń aparatu kostnego i mięśniowego oraz złego obciążenia, w sposób ciągły i nieinwazyjny poprawiają masę mięśniową, umiejętności i kondycję konia, a także przygotowują go do dalszej pracy sportowej. System ten stosowany jest zarówno wobec koni ujeżdżeniowych, skokowych, rekreacyjnych, startujących w WKKW, a nawet zaprzęgowych.
Jest efektem opanowania poprzednich pięciu elementów skali szkoleniowej na przestrzeni czasu zależnego od możliwości i zaangażowania konia. Pominięcie któregoś z nich będzie rzutowało błędami na tym etapie pracy. O zebraniu możemy mówić kiedy koń niesie ciężar swojego ciała na zadzie, pozostaje wyprostowany i lekki. Kroki zebranego konia skracają się i zaokrąglają, co sprawia, że zwierzę porusza się w kadencji, a więc następuje wyraźny moment zawieszenia w kłusie i galopie. Potylica konia jest jego najwyższym punktem, linia czoła i nosa wysunięta lekko do przodu, a szyja zaokrągla się łagodnie. Cały przód zwierzęcia staje się lekki, dzięki przeniesieniu ciężaru ciała na zad i podniesieniu grzbietu. Praca w wysokim zebraniu nigdy nie powinna trwać całego treningu. Należy pamiętać o momentach odpoczynku dla konia, ze względu na duże zaangażowanie mięśni na tym etapie pracy. Prawidłowy trening powinien uwzględniać pracę na każdym etapie piramidy ujeżdżeniowej.
Konie, podobnie jak ludzie, mają swoją lepszą i gorszą stronę. Większość skrzywiona jest na prawo, co oznacza że pracując w wygięciu w tą stronę koń, z większą łatwością będzie w stanie się rozluźnić i pozostać elastycznym. Mimo wszystko będzie on poszerzał koło na prawo ze względu na skrócone mięśnie na tej części ciała i zwężał łuki na lewo przez niedostateczną siłę mięśni z tej strony. Celem pracy nad wyprostowaniem jest uzyskanie symetrycznej muskulatury po obu stronach ciała zwierzęcia. Odpowiednia praca powinna prowadzić do tak zwanego prostowania na zakrętach, co oznacza że ślady tylnych kopyt będą podążały śladami przednich. Jeździec może starać się wyprostować konia poprzez pracę na zakrętach, łopatkę do wewnątrz oraz kontrgalop.
To energia powstała przez aktywny wykrok tylnej kończyny konia i przepływająca przez elastyczny grzbiet, która w szczególny sposób ułatwia współpracę jeźdźca i konia. Jeździec ma wrażenie, że koń w ruchu „zabiera go ze sobą”. Wszystkie stawy zadnich nóg, nie tylko stawy skokowe, powinny poruszać się do przodu i w górę, a reakcja tylnych nóg konia na łydkę jeźdźca staje się szybsza i bardziej zaangażowana. Dobrą metodą na rozwijanie impulsu są chody pośrednie oraz zmiany tempa z zachowaniem aktywności zadu.
To połączenie ręki z pyskiem konia, nie tylko dzięki lekkiemu oparciu na wodzach ale również stabilnej pracy dosiadu i łydek jeźdźca. Wszystkie te elementy muszą ze sobą współgrać aby osiągnąć odpowiednią komunikację jeźdźca z jego wierzchowcem. Użycie tylko dłoni w celu sprowadzenia zwierzęcia na kontakt spowoduje usztywnienie szczęki, szyi i grzbietu konia. Prawidłowy kontakt powinien być efektem ruchu konia „od zadu” – aktywnych kroków zwierzęcia w odpowiednim rytmie i prawidłowej równowadze, pozwalających na to, aby ciało konia poruszało się elastycznie w kierunku wędzidła. Innymi słowy koń powinien sam zaoferować kontakt zachowując pełne rozluźnienie w ciele.
Najprawdopodobniej zacznie pojawiać się w ciele konia samoistnie po osiągnięciu odpowiedniego rytmu i swobody podczas pracy właściwej danemu etapowi. Prawidłowo rozluźniony koń jest w stanie mocniej zaangażować mięśnie brzucha oraz rozciągnąć linię grzbietu, dzięki rozluźnieniu mięśnia najdłuższego. To właśnie ten mięsień bardzo łatwo ulega napięciom, co może rzutować na szereg kontuzji i przeciążeń. Na tym etapie zadaniem jeźdźca jest nakłonienie konia do jak największego rozluźnienia dzięki spokojnemu dosiadowi, przejściom pomiędzy chodami, aktywnemu galopowi po liniach prostych na nieco dłuższych wodzach, żucie z ręki czy praca na drągach. Bardzo ważny jest tutaj również spokój oraz nastawienie – koń łatwo wyczuwa oznaki spięcia w ciele jeźdźca co uniemożliwia mu osiągnięcie pełnego rozluźnienia podczas pracy.
Pierwszy stopień piramidy ujeżdżeniowej obejmuje przede wszystkim pracę nad ruchem konia do przodu. Każda noga powinna odrywać się od ziemi na równą wysokość, równą odległość oraz w równym odstępie czasu. Istotne jest tutaj pojęcie taktu – a więc ilości uderzeń kopyt podczas jednej, pełnej fazy ruchu. Mówimy wówczas, że stęp jest chodem czterotaktowym, kłus – dwutaktowym i galop – trzytaktowym. Początki pracy z młodym koniem obejmują rozwijanie równowagi, najodpowiedniejszego dla danego konia tempa – zbyt szybkie lub zbyt wolne tempo na samym początku pracy może zaszkodzić regularności wykroku, oraz jak największego możliwego rozluźnienia podczas pracy z jeźdźcem. Mocno spięty koń może sprawiać wrażenie kulawego. Kiedy zwierzę opanuje już umiejętność płynnego poruszania się do przodu w naturalnym, swobodnym rytmie, jeździec może zacząć wprowadzać zmiany tempa wciąż mając na uwadze regularność wykroku i spokój wierzchowca podczas pracy.
W tej części Przewodnika jeździeckiego dowiesz się, jak wygląda prawidłowa postawa jeźdźca w siodle oraz czym są pomoce jeździeckie. Jest to wiedza, która przyda Ci się przede wszystkim do zrozumienia tego, o czym będziesz pisać na treningach i zawodach i tego, o czym piszą inni; zawartych poniżej opisów nie musisz powtarzać w swoich postach, mają za zadanie tylko pomóc Ci zrozumieć w czym rzecz, ponieważ pomoce jeździeckie są potrzebne, by wykonać jakikolwiek "ruch" na koniu. :) Dowiesz się również jakie wyróżnia się chody u koni, które podobnie jak postawa i pomoce dla jeźdźca, są punktem wyjściowym do wszystkich innych ruchów wykonywanych przez kopytnego.
Podstawowa pozycja jeździecka / dosiad ujeżdżeniowy - Dresaż jest podstawą wszystkich dyscyplin w jeździectwie klasycznym. Jeździec na poziomie podstawowym dąży do nauki dosiadu ujeżdżeniowego, który następnie może ewoluować w zależności od wyboru dyscypliny. Strzemię powinno znajdować się pod palcami, dokładnie w najszerszym miejscu stopy. Palce u stóp skierowane są w stronę konia, równolegle do jego boku. Pięta jeźdźca skierowana jest w dół i stanowi najniższy punkt ciała jeźdźca. Ugięte kolano, przylega ale nie zaciska się na siodle. W dosiadzie ujeżdżeniowym, jeździec siedzi w najgłębszym miejscu siodła, a jego ciężar rozkłada się równo na oba pośladki i mięśnie ud. UWAGA! Zaciskanie tych mięśni jest błędem, ponieważ powoduje wysunięcie się jeźdźca z najgłębszego punktu w siodle. Plecy jeźdźca powinny być proste, ale nie sztywne - muszą umożliwiać miednicy swobodne podążanie za ruchem konia. Ręce jeźdźca pozostają elastyczne, delikatnie ugięte w łokciach i proste w nadgarstkach. Wodze trzymane są pomiędzy 4, a 5 palcem. Jeździec stara się zachować prostą linię pomiędzy ramieniem, biodrem i piętą.
Półsiad - stosowany jest zazwyczaj w skokach przez przeszkody, pracy z młodymi końmi oraz jeździe w terenie. Jego zadaniem jest odciążenie grzbietu konia. W półsiadzie jeździec skraca strzemiona, tak aby sięgały one mniej więcej do kostki, co umożliwia mocniejsze zgięcie kolana oraz silniejsze oparcie na strzemieniu. W porównaniu du dosiadu ujeżdżeniowego, jeździec zgina się mocniej w biodrach, unosząc pupę nad siodłem i lekko pochylając plecy, które pozostają elastyczne i proste. Ciężar ciała jeźdźca przejmuje udo, kolano oraz obcas. Pięta wciąż stanowi najniżej położony punkt, a elastyczny staw skokowy stabilizuje pozycję łydki. Przedramiona tworzą z wodzami prostą linię. Dłonie jeźdźca znajdują się przed kłębem konia po obu bokach szyi
Dosiad stiplowy - Odciąża grzbiet konia w znacznie większym stopniu niż półsiad. Stosowany jest głównie na wyścigach. Strzemiona jeźdźca są na tyle krótkie, że jeździec niemal stoi nad siodłem. Ciężar jeźdźca przejmuje kolano i obcas, a sprężynujący ruch stawu skokowego wychwytuje rytm galopu. W tym typie dosiadu należy mocno zamknąć kolano, co umożliwi ustawienie łydki w pionie. Tułów pochylony do przodu przyjmuje równoległą pozycję do szyi konia. Ręce jeźdźca powinny zajmować miejsce mniej więcej na szerokość dłoni pod grzywą konia. Nie należy odstawiać łokci. Podczas cwału koń wykonuje potakujące ruchy głowy, elastyczne dłonie jeźdźca powinny za nimi podążać. Wzrok jeźdźca skierowany jest do przodu.
Ciężar ciała/dosiad - Prawidłowy dosiad jest jak centrum dowodzenia; umożliwia jeźdźcowi komunikację z koniem. To dzięki dobrze wykonanej, rozluźnionej pozycji, jeździec ma możliwość swobodnie oddziaływać na konia oraz wychwytywać jego zamiary, ograniczenia i możliwości. W tym rodzaju pomocy, największe znaczenie ma odpowiednie rozłożenie ciężaru ciała w siodle - wówczas jeździec będzie w stanie podczas każdego ruchu dostosowywać swój środek ciężkości do ruchomego środka ciężkości konia. Jeździec może oddziaływać na konia obciążając jego grzbiet:
Łydki - To pomoc aktywizująca. Najprościej rzecz ujmując działanie łydki inicjuje i podtrzymuje ruch konia naprzód. Możemy je podzielić na:
Wodze - Dzięki nim jeździec utrzymuje kontakt z pyskiem konia. Należy trzymać je pomiędzy czwartym, a piątym palcem w zamkniętych dłoniach aby uniknąć wyślizgiwania się skórzanego paska z ręki. Przedramię i wodze powinny tworzyć prostą linię, co oznacza, że jeździec musi dostosować rozstaw dłoni do grubości szyi konia. Działanie wodzy ZAWSZE należy stosować w połączeniu z dosiadem oraz łydkami, a natężenie pomocy zależy od stopnia reakcji wierzchowca. Działanie wodzy może być ustępujące oraz wstrzymujące, które polega na spokojnym, stanowczym przytrzymaniu i oddaniu wodzy w celu poprawienia samoniesienia i kontaktu, podczas zgięć lub cofania. Stosowane jest również we wszystkich półparadach, w paradach, a także podczas przygotowania do nowego ćwiczenia.
STĘP - Jest chodem kroczącym, czterotaktowym. Wyróżnia się cztery rodzaje stępa: 
KŁUS - jest chodem dwutaktowym o czterech fazach ruchu. Wyróżnia się cztery rodzaje kłusa: 
GALOP - to chód trzytaktowy o sześciu fazach ruchu. Wyróżnia się cztery rodzaje galopu: 
PRZEJŚCIA - Możemy wykonywać w obrębie jednego lub dwóch chodów np. kłus zebrany - kłus wyciągnięty lub kłus - galop. Zadaniem przejść jest wzmocnienie równowagi podłużnej, poprawienie przepuszczalności oraz przeniesienie ciężaru ciała konia na zad. Prawidłowe przejście polega na kumulacji energii. Oznacza to, że nawet podczas przejść do "stój" jeździec powinien używać zarówno sygnałów wstrzymujących, jak i aktywizujących w rożnym natężeniu zależnym od wrażliwości konia i rodzaju przejścia. Przed przejściem koń powinien poruszać się równym tempem, nie powinien zmniejszać lub zwiększać długości wykroku oraz energii bez pozwolenia jeźdźca
Jak wykonać przejście?
Poniżej znajduje się lista ruchów, które wykonuje się podczas jazdy konnej. Dowiesz się z nich, co oznaczają poszczególne pojęcia, a także jak wykonać poszczególne ruchy. Pisząc posty na zawodach czy treningach, warto posiłkować się zawartymi tam instrukcjami. Warto mieć na uwadze, że elementy, które zostały opisane w części Manewrów w ujeżdżeniu, można również stosować w treningu koni skokowych!
Anglezowanie - to rytmiczne unoszenie się nad siodłem w kłusie. Jeździec wykorzystuje moment podrzucenia, aby pociągnąć biodra w górę i do przodu. Każdy ruch w anglezowaniu wykonywany jest w równych odstępach czasu, na równą wysokość. Pozycja nogi nie powinna ulegać zmianie, wyprostowanie kolana zazwyczaj skutkuje wysunięciem nogi do przodu oraz bezwładnym opadnięciem w siodło. Ręce jeźdźca nie powinny poruszać się wraz z ruchem bioder. W takim przypadku mówimy o anglezowaniu z ręką. Plecy jeźdźca pozostają proste. Nie należy zaburzać linii pomiędzy ramieniem, biodrem i piętą
Półparada - Stanowi skoordynowane działanie wszystkich pomocy jeździeckich. Jest to krótkie, mocniejsze zamknięcie konia pomiędzy dosiadem, łydkami oraz wodzami, po których następuje nieznaczne oddanie wodzy. Oznacza to, że jeździec oddziałuje mocniej na konia zaledwie przez chwilę w celu uzyskania konkretnych rezultatów, po czym powraca do możliwie najlżejszych sygnałów. Półparady stosujemy: w przejściach pomiędzy chodami, w celu skrócenia lub wyregulowania tempa danego chodu, dzięki nim jeździec utrzymuje lub poprawia postawę oraz zebranie w trakcie ruchu, zwiększenia uwagę konia przed wykonaniem nowego ćwiczenia. W postach wystarczy, że zawrzesz sformułowanie "wykonał* półparadę", nie musisz jej dokładnie opisywać.
Wykonanie półparady:
Parada - Jest to pełne zatrzymanie konia.
Wykonanie parady:
Zgięcia (np. w zakrętach) - Prawidłowo zgięty koń powinien nieść linię kręgosłupa idealnie nad linią łuku, po którym kroczy. Oznacza to, że zwierzę pod wpływem pulsacyjnego nacisku wewnętrznej łydki jeźdźca wygina ciało w rogal o łagodnym łuku. Aby uniknąć wypadania zadu na zakręcie, jeździec delikatnie cofa zewnętrzną nogę starając się wyczuć jego położenie, a następnie koryguje je odpowiednim naciskiem łydki. Należy również pamiętać o ustawianiu głowy i szyi. Człowiek siedzący na grzbiecie powinien móc zobaczyć maksymalnie zewnętrzny kącik wewnętrznego oka konia. Mocniejsze działanie dłońmi skutkuje załamaniem linii kręgosłupa, która w konsekwencji przestaje pokrywać się z linią łuku. W efekcie zewnętrzna łopatka wierzchowca "ucieknie" ze śladu, zmuszając zwierzę do poszerzenia zakrętu.
Na łuku jeździec:
Cofanie - Możemy mówić o prawidłowym wykonaniu tego ćwiczenia jeśli każdy krok konia jest wykonany chętnie, po linii prostej i w równej długości. Dzięki cofaniu jeździec ma możliwość sprawdzenia posłuszeństwa wierzchowca oraz poprawienia zebrania, ponieważ stawy w tylnych nogach konia mocniej się uginają. Pozycją wyjściową przed cofnięciem jest prawidłowo wykonana parada. Oznacza to, że koń stoi równo na czterech nogach w linii prostej, ustawiony pomiędzy pomocami jeźdźca.
Pomoce stosowane w cofaniu:
Zmiana kierunku - Zmiany kierunku wykonywane są z uwzględnieniem wszystkich stopni skali szkoleniowej na etapie właściwym danemu zwierzęciu. Oznacza to, że wchodząc do środka ujeżdżalni koń powinien zachowywać niezakłócony rytm, rozluźnienie, kontakt, impuls, wyprostowanie oraz zebranie. Prostowanie na łuku to sytuacja, w której ciało konia jest równomiernie wygięte, a ślady tylnych kopyt podążają śladem przednich. Na prostej natomiast, ciało konia powinno wpisywać się w idealnie prostą linię. Również w tym przypadku tylne nogi konia podążają śladem przednich. Podczas wszystkich zmian kierunku w kłusie i galopie należy zmienić nogę prowadzącą. W galopie dopuszczalne jest przejście do kłusa i zagalopowanie na prawidłową nogę. Rozróżniamy zmianę kierunku przez środek ujeżdżalni, po przekątnej, przez półwolty.
Wyjechać narożnik - Przejechanie przez narożnik powinno przypominać pokonanie w stosownym wygięciu ćwiartki koła o określonej średnicy, zależnej od poziomu wyszkolenia konia oraz chodu, w którym koń się porusza. Na podstawowym poziomie (klasa L w ujeżdżeniu) jest to średnica 10 m (promień 5 m), od poziomu powyżej (klasa P w ujeżdżeniu) powinna być to średnica 8 m (promień 4 m), natomiast na wysokim poziomie wyszkolenia (od klasy C w ujeżdżeniu) średnica ta powinna wynosić 6 m (promień 3 m). Niezależnie od klasy, jeżeli koń porusza się w kłusie bądź galopie pośrednim, średnica ta jest stała i wynosi 10 m (promień 5 m). Sytuacja ma się identycznie, kiedy koń musi pokonać narożnik poruszając się w kontrgalopie.
Wolta - wolta to figura ujeżdżeniowa, w której koń porusza się po okręgu o średnicy 6, 8 lub 10 metrów. Oznacza to, że ciało konia powinno być równomiernie wygięte, aby ślad który rysują kopyta na piasku wyznaczył idealnie równy obwód. Zwierzę w żadnym momencie nie powinno poruszać się prosto lub w odwrotnym wygięciu, oznaczałoby to nieprawidłowy sygnał do skręcania lub usztywnienie którejś części ciała konia. Podczas wykonywania wolty, ślady tylnych kopyt powinny podążać śladami przednich, a widziany z góry kręgosłup konia powinien wyginać się idealnie w łuk, po którym kroczy. Podczas wykonywania wolty zgięcie będzie większe niż podczas wykonywania koła – o tej figurze możemy mówić za każdym razem kiedy okrąg przekracza 10m. Pół koła, po którym jeździec wyjeżdża na ślad to półwolty. Wykonywane jest w sposób analogiczny do wolty, jednak podczas powrotu na ślad należy wyprostować konia używając w tym celu symetrycznie działających łydek, rąk oraz dosiadu.
Kontrgalop - Najprościej można opisać jako celowy galop na złą nogę. Oznacza to, że kończyną prowadzącą będzie zewnętrzna przednia noga konia. Podczas kontrgalopu zwierzę pozostaje ustawione w stronę nogi, na którą galopuje, a więc w prawo przy galopie w prawo oraz w lewo przy galopie w lewo. Kontrgalop jest ćwiczeniem prostującym, dlatego podczas próby wykonania go z nadmiernym zgięciem, traci ono swoją funkcję. Należy przy tym pamiętać, że ten rodzaj ćwiczenia równoważy galop, poprawia pracę zadu i angażuje tylne kończyny wierzchowca. Kontrgalop powinien mieć identyczne tempo i wielkość wykroku jak galop z dobrej nogi.
Pomoce stosowane w kontrgalopie:
Lotna zmiana nogi - to moment zmiany nogi prowadzącej w galopie w takcie fazy lotu. Podczas tego ćwiczenia koń powinien zachować wyprostowanie, wyniosłość, spokój i zauważalną dążność do ruchu naprzód. To ćwiczenie na odpowiednim etapie można wykonywać w seriach, co tempo, co 2 foule, 3 lub 4. Należy zwrócić uwagę czy koń galopuje po linii prostej nie "bujając" się na boki.
Pomoce stosowane w lotnej zmianie nogi:
Ustępowanie od łydki - To ćwiczenie rozluźniające, dzięki któremu jeździec ma możliwość rozwoju przepuszczalności konia i sprawdzenia reakcji zwierzęcia na pomoce przesuwające. W prawidłowym ustępowaniu zwierzę porusza się po skosie na dwóch śladach. Oznacza to, że jego wewnętrzne kończyny stawiane są równiemiernie przed i w poprzek zewnętrznych. Innymi słowy jeździec prosi konia o ustąpienie w bok od jednostronnego nacisku wewnętrznej łydki, dzięki czemu wierzchowiec zaczyna krzyżować przednie i tylne kończyny mniej więcej w takim samym stopniu. Ustępowanie od łydki NIE jest chodem bocznym!
Pomoce stosowane w ustępowaniu od łydki:
Zwrot na zadzie - Podstawą tego ćwiczenia jest prawidłowo wykonane zatrzymanie, podczas którego koń pozostaje na delikatnym kontakcie z ręką jeźdźca oczekując na sygnały. Z tej pozycji wierzchowiec ma za zadanie zatoczyć przodem półkole wokół zadu nie zrywając kontaktu i pozostając w zgięciu. Punkt obrotu znajduje się jak najbliżej wewnętrznej tylnej nogi, którą zwierzę podnosi i stawia w rytm kroków stępa. W tym ćwiczeniu przednie kończyny kroczą w przód i w bok, krzyżując się. Zewnętrzna tylna kończyna rysuje małe półkole wokół wewnętrznej tylnej. Oznacza to, że koń obraca się na wewnętrznej tylnej nodze, wewnętrzną przednią rysując półokrąg. Niedopuszczalne jest krzyżowanie się zadnich nóg konia. Ćwiczenie zakończone zostaje prawidłowym zatrzymaniem.
Pomoce stosowane w zwrocie na zadzie:
Łopatka do przodu - Nazywana jest również pierwszą pozycją i polega na nakłonieniu konia do wkraczania wewnętrzną tylną nogą pomiędzy obie przednie, podczas kiedy zewnętrzna tylna kończyna kroczy śladem zewnętrznej przedniej. Powoduje to nieznaczne zgięcie w żebrach, które może zniknąć jeśli koń wypadnie zadem na zewnątrz. Częste wykonywanie tego ćwiczenia podczas treningu zwiększa przepuszczalność wierzchowca, ponieważ mobilizuje zwierzę do przejęcia większego obciążenia na tylne kończyny.
Pomoce stosowane w łopatce do przodu:
Łopatka do wewnątrz - W tym ćwiczeniu zad konia porusza się prosto po śladzie, natomiast zadaniem jeźdźca jest wprowadzenie jego przodu do wewnątrz. Należy uważać aby zewnętrzna łopatka zwierzęcia znajdowała się w jednej linii z jego wewnętrznym biodrem. Tylna wewnętrzna noga konia ciągnie w kierunku zewnętrznej przedniej, co oznacza że koń łącznie porusza się po 3 śladach. W tym ćwiczeniu, koń powinien być zgięty o około 30 stopni.
Pomoce stosowane w łopatce do wewnątrz:
Trawers - Zad konia wkracza do wewnątrz, pozostawiając na śladzie przód zwierzęcia.
Pomoce stosowane w trawersie:
Renwers - Jest odwrotnością trawersu; przód konia zostaje wprowadzony do wewnątrz, natomiast zad pozostaje na śladzie.
Pomoce stosowane w renwersie:
W obu tych ćwiczeniach kąt odstawienia od śladu wynosi około 30 stopni, a koń porusza się po 4 śladach. Wynika to z krzyżowania się zarówno przednich, jak i tylnych nóg (w przeciwieństwie do łopatki do wewnątrz, w której krzyżują się wyłącznie przednie kończyny, a tylne poruszają się na wprost).
Ciąg - Wykonywany jest w zebranym kłusie lub zebranym galopie. Charakteryzuje się ruchem w lekkim zgięciu do przodu i w bok wzdłuż równoległej do ściany, umownej linii przekątnej. W ciągu zarówno przednie, jak i tylne kończyny konia zaczynają się symetrycznie krzyżować. Przód konia prowadzi, co oznacza że wyprzedza nieznacznie zad. Szyja i głowa wierzchowca ustawione są w kierunku ruchu. Podczas tego ćwiczenia należy zwrócić szczególną uwagę na ruch konia do przodu, który łatwo zatracić prosząc zwierzę o nadmierny wykrok w bok. Ten błąd może skutkować utratą impulsu (patrz: Piramida ujeżdżeniowa)
Pomoce stosowane w ciągu:
Piruet - Pełny piruet w galopie to koło na dwóch śladach, którego promień stanowi długość ciała konia. Przód zwierzęcia obraca się wokół zadu, co oznacza, że koń zgina się w kierunku ruchu jednocześnie zataczając małe koło wewnętrzną tylną nogą. Ze względu na większe zebranie zad obniża się, przyjmując większe obciążenie, a tylne nogi mocniej wkraczają pod brzuch zwierzęcia. Piruet ma za zadanie demonstrację najwyższego poziomu zebrania w ramach galopu.
Pomoce stosowane w piruecie:
Piaff - To element bazujący na kłusie; jest dwutaktowy, co oznacza że koń wykonuje go przekątnymi parami kończyn. Aby wykonać piaff niezbędne jest wysokie zebranie z wyraźnie zaznaczoną kadencją. Ruch ten przypomina kłus w miejscu. W prawidłowym Piaffie tylna para kończyn jest mocno zaangażowana, co powoduje wyraźne obniżenie zadu, a grzbiet pozostaje rozluźniony i elastyczny. Najwyższym punktem ciała konia jest potylica.
Pomoce stosowane w piaffie:
Pasaż - To kolejne ćwiczenie oparte na bazie kłusa, charakteryzujące się bardzo mocnym osadzeniem na zadzie z wyraźnie zaznaczonym momentem zawieszenia. W skrócie pasaż możemy opisać jako szczególnie wyniosły, zebrany i rytmiczny kłus, w którym koń podnosi przedramiona do linii poziomej. Mocno zginające się tylne nogi konia sprężynują na wprost, regularnie i z zaangażowaniem.
Pomoce stosowane w pasażu:
Prowadzenie konia po parkurze - Przeszkody na parkurze należy skakać w odpowiedniej kolejności – wybranej przez jeźdźca/trenera podczas treningu, lub odgórnie narzuconej podczas zawodów. Droga od jednej przeszkody do następnej nie zawsze będzie po linii prostej. Obranie trasy do pokonania może mieć duży wpływ na to, czy skok zostanie oddany pomyślnie, jak i na to czy para uzyska dobry wynik czasowy. Jeśli trzeba wykonać nawrót, można to zrobić po dużym łuku – wtedy jeździec ma więcej czasu na zapanowanie nad tempem konia, a zakręt jest bezpieczny. Jednak w zależności od tego, gdzie umiejscowiona jest następna przeszkoda, może się okazać że oddaliło się od niej za bardzo, wówczas należy skorygować linię najazdu, aby kierować się na nią pod odpowiednim kątem (standardowo dąży się do kąta prostopadłego). Za to jeśli wyjechało się na linię prostą prowadzącą do następnej przeszkody, może pojawić się problem z opanowaniem wierzchowca, jeżeli ma on tendencję do zbytniego przyspieszania. Z kolei wykonanie ciaśniejszego łuku może okazać się ryzykowne – zwykle koń galopujący po parkurze porusza się szybko, a prędkość przy nieodpowiednim podejściu do ciasnego zakrętu bywa niebezpieczna. Niemniej doświadczeni jeźdźcy nieraz decydują się na mniejsze łuki, gdyż są w stanie zwolnić na nich tempo, ponieważ krótsza droga nawet spokojniejszym galopem często oszczędzi więcej sekund niż szybki galop po większym łuku. Jednakże ciasne zakręty w niektórych przypadkach znacznie skracają bezpośredni najazd na następną przeszkodę, a w takiej sytuacji wierzchowiec może nie mieć wystarczająco czasu na przygotowanie się do skoku, czy to pod względem impulsu, czy nastawienia. Generalnie w klasach niższych, w których startują młodsze, nie tak bardzo doświadczone konie, częściej obserwuje się obszerne łuki, prowadzące na dłuższe linie najazdu, większy nacisk leży na ułatwianiu oddawania poprawnych skoków. Na parkurach wyższych klas, gdzie startują konie już bardziej wytrenowane, da się zauważyć, że ta wypracowana technika skłania niektórych jeźdźców do niejakiego „ścigania się” o krótszy czas pokonania wszystkich przeszkód, gdyż są większe szanse, że ich doświadczone wierzchowce będą w stanie oddawać czyste skoki nawet z trudniejszych najazdów.
Najazd na przeszkodę - Określa się w ten sposób linię, po której koń porusza się do przeszkody. Może być ona długa i prosta, ale może być ona także krótka, wychodzić tuż z ciasnego zakrętu, a niekiedy nawet celowo nie układa się pod kątem prostym do przeszkody – wszystko w zależności od tego, jaką trasę obrał jeździec. Jednak niezależnie od tego, ważne jest aby w najeździe już bezpośrednio na kilka metrów przed wybiciem, koń szedł aktywnie naprzód (co wcale nie musi oznaczać bardzo szybkiego galopu). Niektóre konie same z siebie mocno dążą do przeszkody, wówczas jeźdźcy zazwyczaj je przytrzymują, żeby nie rozpędzały się niebezpiecznie, lecz należy przy tym uważać, aby nie przesadzić, ponieważ zbyt silne działanie wstrzymujące może poskutkować zatrzymaniem się przed przeszkodą zamiast wybicia się do skoku. Bywają także konie z natury poruszające się zbyt mało aktywnie - one z kolei wymagają wyraźnego impulsu ze strony jeźdźca do tego, żeby galopować z siłą, która pozwoli im wybić się przed przeszkodą na odpowiednią wysokość. Oprócz dbania o tempo i zaangażowanie, jeździec powinien także prowadzić konia z równomiernie przyłożonymi do jego boków łydkami, a także z nie za luźnymi, również najlepiej równomiernie nabranymi wodzami. Dzięki temu w jednoznaczny sposób nakierowuje wierzchowca na wprost, to znaczy do przeszkody, co zmniejsza ryzyko samowolnego zboczenia konia z trasy, a tym samym uchylenia się przed skokiem. Zwykle podczas najazdu na przeszkodę jeździec pozostaje ze swoim ciężarem w siodle, co umożliwia mu pełne oddziaływanie na konia dosiadem podczas najazdu.
Skok przez przeszkodę - Do wybicia się większość koni będzie potrzebowała jasnego sygnału. Oczywiście znajdą się konie, które same z siebie będą chciały przeskoczyć przeszkodę, jednak poleganie wyłącznie na domniemanych chęciach konia niekoniecznie jest przepisem na sukces. Impulsem do wyskoku jest przede wszystkim energiczne dociśnięcie łydek na bokach konia, czasem w połączeniu z wyraźniejszym wypchnięciem do przodu biodrami jeszcze zanim jeździec zacznie unosić je z siodła do półsiadu. Niekiedy potrzebne jest wzmocnienie impulsu do wyskoku – w tym celu jeździec może użyć bacika i/lub ostróg, oczywiście z należytym wyczuciem. Kiedy koń odbija się od podłoża, jeździec powinien zaczynać przechodzić do półsiadu, przy tym przesuwając dłonie w kierunku pyska konia w takim stopniu, jakiego wyciągnięcia pyska przed siebie wymagają wysokość i długość skoku.
Lądowanie po skoku - Czas lądowania to także czas określenia, na którą nogę ma być kontynuowany galop po wylądowaniu. Jeżeli kierunek ruchu się nie zmienia, nie trzeba nic zmieniać, natomiast jeśli po pokonaniu przeszkody trasa odbija w kierunku przeciwnym do dotychczasowego, warto zmienić ułożenie ciała i rozkład ciężaru na takie, jak w galopie na drugą nogę. Zmianę tę można zaznaczyć impulsem łydek w nowym miejscu, co pomoże wierzchowcowi odczytać sugestię ruszenia galopem z drugiej nogi kiedy już wyląduje. Podczas lądowania konia na ziemi, jeździec powinien opierać ciężar swojego ciała na strzemionach, aby nie utrudniać wierzchowcowi powrotu na podłoże w równowadze. Warto jednak pamiętać, że w przypadku kiedy następna przeszkoda jest blisko tej właśnie pokonanej, należy po bezpiecznym wylądowaniu usiąść z powrotem w siodło i w wyważony sposób cofnąć dłonie do poprzedniej pozycji, tak żeby być w stanie kontrolować kolejny najazd.
Sliding stop - To efektowne zatrzymanie z szybkiego galopu, w którym koń zwalnia z galopu do pozycji „stój" poprzez przesunięcie tylnych nóg pod unieruchomioną kłodę i ślizg na tylnych kopytach. Koń powinien
rozpocząć zatrzymanie wyginając grzbiet i podstawiając tylne nogi pod kłodę, przy czym nadal powinien poruszać przednimi nogami będącymi w kontakcie z podłożem w przód. Przez cały manewr zatrzymania koń powinien pozostawać w wyprostowaniu wzmacniając kontakt z podłożem swoich tylnych nóg.
Pomoce stosowane w sliding stopie:
Spin - To seria obrotów na zadzie o 360 stopni wokół nieruchomej (wewnętrznej) tylnej nogi. Napęd ruchu konia pochodzić powinien od jego zewnętrznej tylnej nogi oraz od nóg przednich dotykających podłoża. Zad powinien zostać ustawiony w danym miejscu przy rozpoczęciu manewru i nie zmieniać miejsca przez cały okres wykonywania spinów.
Pomoce stosowane w spinie:
Plan treningowy konia powinien być dobrany do obranych dla niego celów, ale co ważniejsze, musi uwzględniać szereg ograniczeń oraz zależności.
Częstotliwość treningu - Konie przeznaczone do klasycznych dyscyplin (ujeżdżenie, skoki, WKKW) zajeżdżane są najczęściej mając 3-4 lata, jednak w tym wieku nie są jeszcze gotowe na częste i długie noszenie na swoim grzbiecie człowieka, ponieważ ich układ kostny nadal się rozwija. Dodatkowo konie młode, dopiero rozpoczynające pracę pod siodłem, byłyby obciążone nie tylko fizyczne codzienną jazdą, również psychicznie potrzeba im czasu aby dojrzeć do częstej pracy. Popularnym podejściem jest jazda na trzylatku maksymalnie 3 razy w tygodniu, na czterolatku maksymalnie 4 razy w tygodniu, na pięciolatku 5 razy w tygodniu. Częstą praktyką przy młodych koniach jest także trenowanie okresowe, to znaczy konsekwentne szkolenie według przyjętego planu przez określony czas, na przykład 2-3 miesiące, po którym następuje czas całkowitej przerwy od pracy o podobnej długości. Konie sześcioletnie i starsze mogą pracować każdego dnia, przy czym warto zaznaczyć, że każdy sportowiec potrzebuje przynajmniej 1 dzień w tygodniu mieć zupełnie wolny od wysiłku, aby móc się zregenerować fizycznie oraz psychicznie do kolejnych wyzwań.
Intensywność treningu – Analogicznie jak częstotliwość treningu, również jego intensywność należy dopasowywać do wieku jak i możliwości konia. Konie młode będą mogły wykazywać się skupieniem i zaangażowaniem w pracę przez znacznie krótszy czas niż konie starsze, lepiej rozwinięte. Nie bez znaczenia także jest aktualny stan kondycji konia – po przerwie od regularnej jazdy właściwe jest stopniowe wprowadzanie z powrotem w trening, aby nie doszło do przeciążenia.
Trudność treningu – Szkolenie konia jest długim, wymagającym procesem. Co więcej, proces ten jest także złożony i obliguje do konsekwencji w stopniowym podnoszeniu poziomu. Zaniedbania przy nauce i utwierdzaniu podstaw prowadzą do nieprawidłowego dalszego rozwoju, a podejście zakładające drogę na skróty zawsze będzie się negatywnie odbijać na pracy w przyszłości – dopóki popełnione w ten sposób błędy nie zostaną naprawione, a zaległe lekcje odrobione. Wynika z tego, że nie można wymagać od konia zrozumienia w nauce nowych, trudnych elementów, podczas gdy łatwiejsze nie zostały opanowane w zadowalającym stopniu. Zdolność konia do wykonywania trudniejszych ruchów i zadań wynika ze zdolności do wykonywania ruchów i zadań łatwiejszych, a oprócz tego zależy także od stopnia wytrenowania fizycznego.
Każdy trening będzie różny w zależności od tego, na jaką dyscyplinę ukierunkowany jest koń, w jakim jest wieku, na jakim etapie wyszkolenia i czego trening ma konkretnie dotyczyć, a nawet od tego jak będzie przebiegać – bo w trakcie może wydarzyć się coś, co podyktuje dalszy przebieg zupełnie inny od zakładanego. Jednak niezależnie od tych wszystkich czynników, trening zawsze powinien wpasowywać się w pewien bardzo ogólny schemat przedstawiony poniżej:
Podczas jazdy należy pamiętać o jednym kluczowym elemencie, który powinien pojawiać się w jego trakcie – przerwa. Częstą i dobrą praktyką jest pozwolenie koniowi na złapanie oddechu pomiędzy rozgrzewką a pracą właściwą, jak i w trakcie pracy właściwej oraz nawet samej rozgrzewki, jeśli kondycja konia tego wymaga. Chodzi o to, aby nie doprowadzić do przeciążenia oraz zniechęcenia jednostajnie rosnącym poziomem wysiłku. Przerwy na rozluźnienie powinny stanowić też formę nagrody po wykonaniu trudniejszego dla konia zadania jeśli nie przypada ono na sam koniec treningu.
Podstawą zrównoważonego rozwoju wierzchowca jest różnorodność form aktywności. Oczywiście w planie treningowym danego konia będzie obecna praca związana z główną dyscypliną, do której ma on predyspozycje oraz przeznaczenie, jednak bardzo istotne jest, aby unikać monotonii i stałego, wysokiego poziomu wymagań.
Podstawowe uzupełnienie treningu
Ujeżdżenie, inaczej także dresaż, to podstawa pracy z koniem, ponieważ polega na wypracowaniu porozumienia z jeźdźcem, który posługuje się pomocami jeździeckimi do komunikacji ze swoim wierzchowcem. Każdy koń wierzchowy wymaga treningu ujeżdżeniowego co najmniej do etapu umożliwiającego prawidłowe odczytywanie oraz reagowanie na najbardziej podstawowe sygnały jeźdźca.
Jako dyscyplina, ujeżdżenie skupia się na rozwijaniu konia w oparciu o piramidę ujeżdżeniową. Prawidłowo prowadzone szkolenie ujeżdżeniowe skutkuje stopniową (na przestrzeni lat!) poprawą zdolności konia do poruszania się z jeźdźcem na grzbiecie w równowadze, harmonii, z zaangażowaniem ale także z zachowaniem elastyczności. Im lepiej wyszkolony jest koń, tym lepiej reaguje na precyzyjne, często na pierwszy rzut oka niewidoczne sygnały wysyłane przez swojego jeźdźca. Wykonywanie wymagających elementów w sposób płynny i elegancki, wydający się nie stanowić dla konia większego wysiłku – to właśnie obraz, do którego dąży się poprzez trening ujeżdżeniowy. Można go uzyskać jedynie w efekcie długotrwałego, sumiennego treningu w zgodzie z biomechaniką konia.
Dyscyplina skoków przez przeszkody może być bardzo łatwo bardzo urazowa przy nieodpowiednim podejściu, stąd konieczne jest zachowywanie rozwagi przy układaniu treningu konia skokowego, aby go nie przeciążyć, ale także nie zniechęcić do skakania. Obecność jeźdźca na grzbiecie stanowi pewne obciążenie i wymaga odnalezienia przez konia równowagi już podczas poruszania się po płaskim terenie, a co dopiero przy odbijaniu się od podłoża na określoną wysokość. Potrzeba sporo czasu oraz poświęconej pracy, aby wierzchowiec był zdolny z człowiekiem na swoich plecach bezpiecznie przeskakiwać przez coraz wyższe oraz szersze przeszkody bez naruszania ich.
Pokonywanie przeszkód na parkurze wymaga dobrego zgrania pary koń-jeździec. Wierzchowiec powinien mieć nie tylko możliwości fizyczne do przeskoczenia zestawu przeszkód na konkretnym poziomie wysokości, ważne jest także jego zaufanie do jeźdźca jak i umiejętność wpasowania się w linie, którymi ów jeździec chce poprowadzić go od jednej przeszkody do następnej. Podczas konkursów skokowych najważniejszym celem jest przebycie określonej trasy, która zakłada pokonanie ustawionych na niej przeszkód w konkretnej kolejności. Najczęściej kluczowe będzie wykonanie tego zadania bez błędów w postaci zrzucania górnych drągów lub wyłamań przed przeszkodą, jednak również czas, w którym się to zrobi, ma duże znaczenie, gdyż jest on rozstrzygający w przypadku takich samych wyników czystości przejazdu.
Koń mający z powodzeniem startować we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego powinien regularnie trenować umiejętności ujeżdżeniowe oraz skokowe, co oznacza łączenie elementów pojawiających się w treningu tych dyscyplin. Dodatkowo dla takiego konia szczególnie ważne będą doskonała kondycja oraz wytrzymałość, niezbędne do pomyślnego pokonania trasy z przeszkodami terenowymi w wyśrubowanej normie czasu.
Pokonywanie przeszkód terenowych związane jest ze skakaniem i wymaga podobnego podejścia jak trening skokowy. Przy tym jednak przeszkody terenowe, choć w większości nie są wysokie, mogą stanowić nierzadko większe wyzwanie niż przeszkody stojące na tradycyjnym parkurze. Do niektórych, ze względu na ich wąskość lub specyficzny kształt, niezbędny jest bardzo precyzyjny najazd. Inne obligują do wskoczenia na podwyższenie bądź zeskoczenia z obniżenia terenu. Częstymi elementami są także zbiorniki wodne, przez które należy przejechać a nieraz także przeskoczyć przeszkody ustawione w wodzie, oraz rowy w ziemi, czasem samotne a czasem bezpośrednio poprzedzające inną przeszkodę.
Zatem najważniejszymi kwestiami treningu crossowego są praca nad precyzją pary koń-jeździec, a także posłuszeństwo i ćwiczenie odwagi względem niestandardowo wyglądających i przede wszystkim w dużej większości nieruchomych przeszkód – na torze crossowym o wiele łatwiej o poważny wypadek.
Konie rekreacyjne, nieużytkowane do celów sportowych, najczęściej mają do czynienia z treningiem ujeżdżeniowym na poziomie podstawowym, pozwalającym na opanowanie najprostszych ale zarazem najważniejszych umiejętności. Dzięki temu możliwe jest porozumienie między jeźdźcem a koniem podczas amatorskiej jazdy po placu oraz jazdy dla przyjemności w terenie. Oczywiście bardziej zaawansowane elementy ujeżdżeniowe jak i skoki przez przeszkody są także osiągalne do nauczenia się przez takiego konia, niemniej jego rekreacyjne przeznaczenie raczej nie narzuca treningu nastawionego na intensywny rozwój.
Konie ras predysponowanych do jazdy w stylu western - APH, AQH - są ujeżdżane stosunkowo wcześnie, bo już w wieku osiemnastu miesięcy, dzięki czemu będąc dwulatkami mogą się mierzyć w pierwszych zawodach. W większości przypadków oznacza to bardzo wczesną emeryturę, bo już w wieku pięciu lat. W niektórych dyscyplinach western riding można jednak spotkać też konie innych ras, które znacznie później zaczynają i kończą pracę. W westernowym stylu jazdy o wiele większą niż w jeździe angielskiej wagę przykłada się do budowania z wierzchowcem nici porozumienia i wzajemnego zaufania. Zarówno trail, jak i wszelkie konkurencje związane z bydłem, czy choćby barrel racing, gdzie osiąga się już niebezpieczne prędkości, wymagają od konia dużej odporności i odwagi w obliczu nowych wyzwań czy zjawisk. Warto dodać, że konie te pierwotnie miały pracować na ranczach, więc zbudowanie z koniem więzi w pewien sposób „ubezpieczało” jeźdźca. W skrajnych sytuacjach mógł w pełni zaufać swojemu kopytnemu, a kopytny – jemu.
Dlatego pracę z koniem westernowym rozpoczyna się przeważnie kilkukrotnymi sesjami join-up i metodami naturalnymi. Sesja join-upu odbywa się w roundpenie (rodzaj lonżownika) i polega na wywieraniu na koniu presji mową ciała tak, by uciekał po okręgu. Trwa to tak długo, aż zacznie on zdradzać sygnały świadczące o chęci podporządkowania się. Wówczas należy zdjąć presję i pozwolić, by koń sam zdecydował, czy zechce do nas podejść, czy nie. Jeśli tak - możemy mówić o sukcesie. Metody naturalne opierają się natomiast na szeroko pojętej pracy z ziemi, odczulaniu konia i wzmaganiu świadomości jego ciała.
Podobnie, jak w innych dyscyplinach, i tutaj warto pracować nad szybkością oraz kondycją wierzchowca. Mają one szczególny wpływ na jakość przejazdów, choćby w reiningu – koń o niskiej kondycji z pewnością nie da rady przejechać całego patternu galopem i prezentowane przez niego zmiany tempa przy objazdach będą mało zróżnicowane przez niewyrobioną wcześniej prędkość. W trailu wyrobienie obu tych „cech” może wpłynąć na dokładność wierzchowca w wykonywaniu zadań, gdyż i tutaj kopytny musi zostać zaprezentowany podczas przejazdu we wszystkich trzech chodach. Kondycję wyrabiać można przez baseny, karuzele, tereny wytrzymałościowe, a szybkość przez treningi na torach i tereny.
Treningi reiningu w zasadzie podobne są trochę do dresażu – pracuje się nad polepszeniem swojej komunikacji z koniem, uczy się go kolejnych figur, takich jak lotna zmiana nogi czy sliding stop. W każdym elemencie należy pilnować w zasadzie tego samego, co w dresażu – rytmu, zachowania równowagi i dokładności. Nie bez powodu dyscyplina ta jest nazywana westernowym ujeżdżeniem! Jeśli chodzi o trail, to treningi polegają na poprawianiu komunikacji z koniem, poprzez budowanie jego odwagi i spokoju w reakcji na różnego rodzaju straszaki czy nowe rzeczy. Trening uczy radzenia sobie z „przeszkodami”, takimi jak np. linia drągów, mostek czy furtka. Z kolei w barrel racingu pracuje się głównie nad prędkością, równowagą i wygimnastykowaniem konia. Dochodzi się do tego przez treningi kondycyjne, szybkościowe, czy może nawet schematy pracy zapożyczone z reiningu, dokładając do tego treningi z beczkami. W tych ostatnich zapoznajemy konia z torem przejazdu i stopniowo zaostrzamy zakręty, opierając się na wcześniej wyrobionej równowadze i wygięciu.
W porównaniu do innych dyscyplin jeździeckich, trening konia wyścigowego rozpoczyna się bardzo wcześnie, bo już między 18 a 24 miesiącem życia konia. Nauka zaczyna się na początku roku. Osiemnastomięsięczny koń jest już zwykle przyzwyczajony do sprzętu jeździeckiego, potrafi chodzić na lonży oraz w ręku. Kolejnym etapem jest już przyjęcie jeźdźca, a gdy zwierzę opanuje podstawowe polecenia, rozpoczyna się kolejny etap nauki. Następnie koń uczy się biegać kenterem (skróconym galopem). Nauka zwykle odbywa się w grupie lub w parze ze starszym, doświadczonym koniem. Jest to czas, kiedy jeździec poznaje cechy i technikę biegania danego konia. Uczy go również poruszania się kłusem po ósemekach i odjeżdżania od innych koni. Po ukończeniu tego etapu, koń dostaje kilka tygodni przerwy na koniec roku, by dojrzeć psychicznie i fizycznie do tego, by rozpocząć gonitwy w wieku dwóch lat.
Dalszy trening polega na nauce galopu i przyspieszania. Trening zwykle odbywa się w długich strzemionach, w stępie, kłusie i kenterze, każdego dnia w innym kierunku toru, co ma pomóc w równomiernym rozwijaniu mięśni. Pierwsze, prawdziwe galopy odbywają się zwykle w terenie o niewielkim stopniu nachylenia, co sprzyja budowaniu mięśni i wydolności. Na początku konie poruszają się spokojnym kenterem, by z czasem zwiększać prędkość aż do momentu, gdy będą gotowe trenować typowo pod pierwsze gonitwy. Często ta praca jest wykonywana z innym koniem obok, co jednocześnie uczy zwierzę ścigania się, jak i słuchania dżokeja na grzbiecie. Kiedy młody koń jest już nauczony ścigania, rozpoczyna się nauka wchodzenia do boksu startowego i opuszczania go. . Niektóre treningi polegają na samym ćwiczeniu wchodzenia do bramki i wychodzenia z niej, ponieważ jest to jeden z najważniejszych momentów całej gonitwy. Koń, który nie wybiegnie z bramki, zwykle już nie dogoni stawki, dlatego tak istotne jest przyzwyczajenie go i nauczenie, że otwarcie się bramki oznacza niezwłoczne ruszenie w przód.
W pełni zajeżdżony koń wyścigowy trenuje zwykle sześć razy w tygodniu. Dwa dni poświęca się na pracę w szybkim galopie, zaś pozostałe na spokojną pracę w kłusie i kenterze. Ostatni dzień tygodnia zwykle jest przeznaczony na odpoczynek, ewentualnie na karuzelę, w której konie chodzą codziennie, niezależnie od tego, czy trenowały tego dnia, czy nie. Innym sposobem na podtrzymanie kondycji u koni wyścigowych jest basen lub bieżnia. Trening wyścigowy niekoniecznie musi polegać na okrążeniu całego toru i wyjsciu z bramki tak, jak podczas gonitwy. Koń może też po prostu rozpędzać się na torze, a od któregoś znacznika rozpoczyna się mierzenie czasu. W zależności od potrzeb i techniki danego konia, trening może odbywać się indywidualnie lub z 1-2 końmi. Trener koni wyścigowych zwykle nadzoruje wszystko z ziemi, a koni dosiadają jego uczniowe. Pomocami w przypadku koni wyścigowych są przede wszystkim ręce, które wstrzymują lub popychają konia w biegu. Liczą się także kostki i palce (zamiast łydek), a także palcat, którego używa się wyłącznie dla przyspieszania na ostatniej prostej. Podczas gonitwy konie rzadko rozpędzają się do cwału, zwykle dotyczy to tylko pierwszych koni w stawce i jest to również uzależnione od wielkości toru.
Konie zaczynają się ścigać w wieku dwóch lat. Równie popularne są gonitwy koni trzyletnich. Do rzadszych należą gonitwy koni starszych, maksymalnie do ósmego, dziewiątego roku życia, co jednak dotyczy głównie wałachów i klaczy. Jeżeli koń odnosił sukcesy w wyścigach, zwykle dość szybko kończy się ścigać i rozpoczyna karierę hodowlaną. Konie, które nie sprawdziły się na wyścigach lub ukończyły karierę bez większych sukcesów, często są "przebranżawiane" i po odpowiednim treningu, z powodzeniem mogą chodzić pod siodłem w innych, klasycznych dyscyplinach.
